Os xitanos galegos por fín na Universidade

A escolarización de raparigos calés en primaria xa é de máis do 90%, pero na secundaria non chega ao 40%. Aínda hai moi poucos titulados en Galicia e os casos coñecidos son de mulleres.

«En mi casa me obligaban a ir todos los días al colegio»
«No todos somos ladrones, drogadictos y olemos mal»

Xitanos e universitarios. De entrada, a combinación parece tan difícil como querer mesturar aceite e auga. En Galicia, onde viven uns 9.000 xitanos, esa combinación resulta aínda máis estrana. Cóntanse cos dedos dunha man os calés galegos que fixeron ou fan unha carreira. A primeira en abrir camiño e acceder á educación superior foi María José Jiménez Cortiñas (fai case dez anos aprobou a selectividade e matriculouse en Traballo Social); seguiulle a súa irmá Irene, profesora, e agora é Zaida Jiménez Jiménez, de 19 anos, a que tomou a substitución e estuda Educación Infantil.

Pode haber algún caso máis (os denominados xitanos invisibles, que estudan pero non recoñeceron as súas raíces publicamente), pero a cifra final de titulados xitanos segue sendo minúscula. «Para chegar á Universidade hai que motivar e reforzar ao alumno desde cuarto ou quinto de primaria, con 10 anos. A comunidade xitana vai moi atrasada nisto», explica Santiago González, coordinador en Galicia da Fundación Secretariado Xeral Xitano. Aínda que a escolarización dos nenos calés mellorou moito pasouse do 65% a máis do 90% en primaria, e dunha presenza case nula ao 40% en infantil-, en secundaria a taxa apenas alcanza o 40%. «Aí está ou problema. Moitos deixan os estudos entre vos 12 e os 16 anos», apunta González. «O nivel de expectativas de éxito académico dos pais xitanos respecto dos fillos aínda é baixo e o tema cultural pesa. Moitos nenos convértense en adultos sen vivir a adolescencia, e comezan a traballar, casan e teñen fillos moi cedo», engade. «Cada paso é complicado, pero a mentalidade vai cambiando», asegura Raúl Jiménez, presidente da Federación Galega de Asociacións Xitanas. E ese cambio empezou polas mulleres. De todos os xitanos titulados en España, só dous de cada dez son homes. «A muller xitana é máis consciente de que estudar daralle prestixio, o seu lugar na sociedade actual. E transmitirán esa inquedanza aos seus fillos e estes terán un maior nivel educativo», afirma Santiago González. «As novas xeracións chegarán a máis e nun futuro veremos tamén médicos xitanos, avogados xitanos e psicólogos xitanos», conclúe Raúl Jiménez.

Artigos relacionados na Voz de Galicia