Reproducimos en galego a reportaxe publicada no diario El Pais:
Endesa captará auga do Eume desde xaneiro e ata 2012 para encher a explotación e convertela nun lago tan grande como A Illa de Arousa.
Pasmado quedou aquel operario das Pontes que fai uns anos atopou un crocodilo entre o carbón que extraía da Mina do Tesouro. Os restos fósiles daquel réptil dan fe de que en tempos antediluvianos o oco de lignito explotado por Endesa estivo recheo de auga. Os expertos calculan que o animal, que habita agora unha vitrina das oficinas do complexo coa etiqueta de cocodrilia dyplocinodon, deambulaba pola zona fai 28 millóns de anos.
Nas Pontes desapareceron primeiro os crocodilos e, despois, a mediados do século XX, os vales e arroios que se estendían xunto ao núcleo urbano do municipio. Rudimentarias máquinas ocuparon o lugar para explotar a mina de lignito ao descuberto, de cuxa riqueza xa se tiña noticia no século XVIII. Os regatos foron desviados e a planicie, escavada. Desde a década dos 70, cando se intensificou a extracción, do subsolo do municipio saíron 259 millóns de toneladas de carbón para alimentar a central térmica que se levanta xunto ao xacemento. O filón esgotouse e o 31 de decembro a Mina do Tesouro botará o cadeado.
Endesa, a empresa que explotou o carbón das Pontes durante todo este tempo, está obrigada por lei a restaurar as desfeitas que o negocio do lignito provocou na contorna e que converteron este punto de Galicia no que máis emisións contaminantes rexistra de toda España. A eléctrica optou por transformar o oco da explotación nun lago, como se fixo en Alemaña con moitas das minas abertas no leste do país durante o réxime comunista.
O buraco da antiga mina é tan grande como A Illa de Arousa. O proxecto prevé crear unha praia artificial, unha illa ornitológica e un peirao para embarcacións recreativas e adaptar os túneles da explotación para que dean acubillo a murciélagos. Para encher de auga estes 8 quilómetros cadrados, Endesa realizará un transvasamento desde o río Eume durante catro anos.
A primeira fervenza caerá sobre o xacemento a primeiros do próximo mes de xaneiro. Unha canle de 5.694 metros, que está practicamente terminado, levará parte do caudal desta canle ata o oco da explotación. Na fase final do proceso, a auga alagará tamén, por soborde a canle do desaparecido río Carracedo, que a partir de entón desembocará e nutrirá o lago artificial.
A captación do Eume prolongarase de xaneiro a xuño e de outubro a decembro. Suspender o transvasamento nos meses estivais é unha das condicións impostas pola Xunta na declaración de impacto ambiental do proxecto. A Consellería de Medio Ambiente establece ademais os caudais mínimos que debe manter o Eume durante a operación para non ver danada a súa flora e fauna, unha das consecuencias do enchido da mina que denunciaron os ecoloxistas. Francisco Aréchaga, director da explotación das Pontes desde 1991, defende que a captación de auga non prexudicará nin ao río nin ao parque natural que abraza. Asegura que os límites establecidos pola Xunta están por encima do caudal ecolóxico, o mínimo que necesita a canle para preservar o seu hábitat e funcións ambientais. O estudo de impacto ambiental, engade, foi dirixido por Felipe Macías, catedrático de Edafología da Universidade de Santiago.
"Colabora connosco desde fai tempo e coñece moi ben o río", esgrime Aréchaga. O director da mina mostra un estudo sobre o caudal do Eume desde 1989. Segundo esta serie, argüe, a lingua fluvial que percorre as Fragas do Eume acolle varias veces ao ano menos auga da mínima que lles esixe a eles a Xunta.
A Sociedade Galega de Historia Natural, o único colectivo que alegou contra o proxecto, cre que "a velocidade á que Endesa pretende executar o enchido é grande de máis como para pretender que o río Eume e toda a riqueza natural que atesoura non se vaian a ver afectados dun xeito drástico". Considera que a acidez e toxicidade do chan da mina impedirán que o lago consiga "uns niveis mínimos de habitabilidade, o que, por soborde, estendería os problemas cara ao río Eume".
A acidez de augas á que se refiren os ecoloxistas ten a súa orixe na pirita presente no que será o fondo da gran charca. Cando este mineral mestúrase con auga e osíxeno desencadéase un proceso químico de acidificación que os responsables do proxecto deben atallar. Endesa defende que o enchido da mina debe ser "rápido". "É determinante para que a calidade de auga no lago sexa a idónea", explica Aréchaga, quen vaticina que no lugar haberá vida "inmediatamente". O carbonoso chan do xacemento está sendo recuberto de arxilas brancas para diminuír o contacto coa pirita.
A empresa móstrase convencida de que os catro anos de transvasamento do Eume serán suficientes para lograr os 540 hectómetros cúbicos de auga cos que encherá o oco, unha meta que os ecoloxistas pon en dúbida. Endesa asegura que a Xunta impúxolles uns requisitos de calidade das augas "tremendamente esixentes". "Pero os imos a cumprir", insiste o director da mina, quen asegura que o lago "cederase gratuitamente" á Xunta en canto termínese.
A autorización ambiental do proxecto, que lle custará a Endesa 35 millóns, foi aprobada pola anterior Xunta cando estaba en funcións. A actual Consellería de Medio Ambiente revisou as consecuencias ecolóxicas do enchido. Fontes deste departamento admiten que hai técnicos que reclaman máis controis ambientais para protexer o Eume durante o transvasamento. O conselleiro, o socialista Manuel Vázquez, ten previsto visitar As Pontes o vindeiro venres para coñecer de cerca o que será o primeiro lago de España que se crea no oco dunha mina e tomar unha decisión.
Nos máis de 30 anos que leva activa a mina das Pontes levantouse unha montaña de cascallos xunto á explotación. Neste vertedoiro acumuláronse 720 millóns de metros cúbicos de estériles, é dicir, as arxilas que tiveron que sacar os operarios do xacemento para acceder ao lignito. Endesa iniciou en 1987 un proxecto de restauración desta enorme pila de residuos para convertela nun outeiro boscosa.
Vinte anos logo de limpeza e plantacións, neste vertedoiro creceron 600.000 árbores. Por ela circulan 172 especies, entre eles corzos, raposos e lobos. Nos seus 12 charcas e lagos residen patos de forma permanente e cisnes cantores que están de paso.
"É a maior acumulación de terra artificial da Península Ibérica e unha das maiores de Europa", sostén Francisco Aréchaga, director da mina das Pontes, quen non escatima marcas cando se refire a este proxecto. "É un dos sitios de fauna máis ricos de Galicia e unha das maiores poboacións de corzo da península". Endesa prepara o libro Os habitantes do vertedoiro, no que se fará un percorrido polas 172 especies que inventariou un zoólogo da Universidade de Santiago.
O lago que se pretende executar xunto a esta montaña será cedido por Endesa á Xunta, a administración que ten a competencia sobre as augas continentais desa zona. O vertedoiro convertido en bosque quedará, con todo, en mans da eléctrica. Os responsables da empresa estudan que uso darlle a esta propiedade. Unha das posibilidades consiste en dedicala á produción de biomasa.
Sem comentários:
Enviar um comentário